Дарси 1,сайт,сахтани Web-сахифа

 

Дарси 1
Асосьои забони нишонагузории гиперматньо.

(Ьуруфи TAJIKAN истифода шудааст)
Наыша:

1.  Web-саьифаьо
2. Гиперишораьо
3.  Забони HTML
4.  ТЕГ-ьои забони HTML
5. Шакли умумии ьужжатьои бо забони HTML сохташуда.
6. Савольо;
7. Супориш;

Гузариш ба мундарижаи дарси 1                               Гузариш ба мундарижаи дарсьо

I.Web-саьифаьо.

                                Бисёр ьужжаьо ва маълумотьо дар шабакаи  Интернет ба шакле нигоь дошта мешаванд ва додугирифт карда мешаванд, ки онро Web-саьифаьо меноманд. Инчунин дар сайтьо низ ьужжатьо ба шакли Web-саьифаьо нигоь дошта мешаванд. Ьужжатьои ба шакли Web-саьифа тартибдодашуда метавонад матн, тасвир, видиотасвир ва аудиоро дарбар гиранд. Аз як ьужжати Web- бо ёрии элементи асосии Web-саьифа, ки онро гиперишора меноманд ба дигар ьужжатьо гузашта дар шабакаи компютерц саёьат намудан мумкин аст. Сабабгори ба жаьон машьур шудани ИНТЕРНЕТ низ Web-саьифаьо мебошанд.

 

II.Гиперишораьо

           Сабаби ба тамоми чаьон паьн шудан, маълуму машьур шудани шабаки Интернет на таньо Web саьифаьои он мебошад. Маыоми марказиро дар ин жода  як ихтирооти асосц ва ьалкунанда ишщол менамояд, ки онро гиперишораьо меноманд.Агар нишонаи мушчаро ба гиреришора барем вай шакли ангушти дастро мегирад.  Гиперишораьо ьужжатьоро байни ьам бевосита алоыаманд  намуда шабакаро тавлид менамоянд. Чи хеле, ки маълум аст чунин шабакаро шабакаи глобалии компютерц ё ки шабакаи Интернет меноманд. (Ин шабакаро дар забони англисц Wold Wide Web ё, ки WWW меноманд).  Бо шарофати чунин ихтироот ьар як хоьишманд метавонад аз як саьифа  ба саьифаи дигари дар тамоми г=шаю канори дунё буда саёьат намояд. (Маънои гипер аз калимаи Huper -и англиси гирифта шуда маънои   навид, бузург,  пуриытидорро дорад)

Гузариш ба мундарижаи дарси 1                               Гузариш ба мундарижаи дарсьо

III.Забони HTML

        Забони HTML забони махсусест, ки барои тартиб додани ьужжатьо ба шакли Web-саьифаьо истифода мешавад. HTML -чунин хонда мешавад: Эйч-ти-эм-эл. Вай аз аввалин ьарфьои калимаи  HuperText  Markup Language  гирифта шуда ба забони тожикц ба шакли: «Забони ишоратьои гиперматнц» таржума шудааст. Ин забон гур=ьи махсуси фармоньоро доро аст. Ин фармоньоро ТЕГ –ьо меноманд. Ин фармоньо (ТЕГ-ьо) барои сабти шакли зоьиршавии Web саьифа  ва ба шореьи Интернет нишон додани шакли  зоьиршавии Web саьифа хизмат менамояд. Инчунин ТЕГ-ьо барои дар Web саьифа жойгир намудани тасвирьо, жадвальо, аудио ва видио хизмат менамоянд. Умуман тартиб додан Web саьифаро ба барноманависц (программасозц) монанд намудан мумкин аст. Лекин дар ин забон  оиди  навиштани барномаи Web саьифа ягон   шарт ва маьдудият гузошта намешавад. Тартибдиьандаи Web саьифа чц хеле, ки ба = маыул аст ьамон тавр амал менамояд. Агар  ьангоми  истифодаи ТЕГ –ьо ягон хатогц содир шавад ьам шореьи Интернет он ТЕГ –ро аз эътибор соыит намуда корро давом медиьад. Умуман номи ТЕГ –ьоро бо ьарфьои хурд ё калон навиштан аьамият надорад.

IV.ТЕГ-ьои забони HTML

      Калимаьои асосии (хидматрасонц) забони  HTML -ро ТЕГ-ьои забони HTML меноманд. ТЕГ-ьои забони HTML дар байни аломатьои “<” ba “>”  навишта мешаванд. ТЕГ-ьо бо аломатиьои “<” ва “>” сар шуда бо аломатьои “</” ва “>” ба охир мерасанд. Масалан ТЕГ-и <HTML> нишон медиьад, ки ин ьужжат Web саьифа мебошад. Дар охири ьужжат ТЕГ-и </HTML> гузошта мешавад, ки вай интиьои ьужжат, яъне Web саьифаро нишон медиьад.

          Броузери (шореьи) интернет ТЕГ-и <HTML> -ро дида Web саьифа будани ьужжатро "мефаьмад" ва барои ижроиши ТЕГ- ьои ояндаи он тайёр мешавад. Хусусияти асосии забони HTML аз он иборат аст, ки барои тартиб додани Web саьифа ягон шарт намегузорад. Тартибдиьандаи ьужжат чи хеле, ки мехоьад ьамон хел матни ьужжатро тайёр менамояд.

Гузариш ба мундарижаи дарси 1                               Гузариш ба мундарижаи дарсьо

V. Шакли умумии ьужжатьои бо забони HTML сохташуда

Ьамаи ьужжатьои забони HTML ыариб, ки шакли якхела доранд. Оньо асосан бо ТЕГ- ьои зерин навишта мешаванд.

<HTML
                   <TITLE
                           САРЛАВЬАИ ЬУЖЖАТ
            </TITLE>
<BODY
               МАЗМУНИ АСОСИИ ЬУЖЖАТ
</BODY
</HTML>

    Чи хеле, ки дида мешавад сарлавьаи ьужжат дар байни ТЕГ-ьои <TITLE>  ва  </TITLE> навишта шудаанд. Ин сарлавьа барои жустуж=и ин Web-саьифа дар интернет истифода мешавад. Дар равзанаи  шореьи интернет нишон дода намешавад.

    Худи мазмуни ьужжатро бошад дар байни ТЕГ- ьои  <BODY>  ва </BODY>  навиштан лозим аст.

  Забони HTML –ро истифода намуда бо ёрии программаи "Блокнот" Web-саьифаьои жолиби диыыатро сохтан мумкин аст.

 
VI. Савольо:

  1. Web -саьифа чист?
  2. Web -саьифа барои чц лозим мебошанд?
  3. Гиперишора чист ва барои чц лозим аст?
  4. Web -саьифаьоро бо ёрии кадом забон месозанд?
  5. ТЕГ -чист?
  6. ТЕГ-ьо дар байни кадом аломатьо навишта мешавад?
  7. Ибтидои амалиёти ТЕГ -ьо  дар байни кадом аломатьо навишта мешавад?
  8. Интиьои  амалиёти ТЕГ -ьо  дар байни кадом аломатьо навишта мешавад?
  9. Фарыи байни  ибтидои амалиёти ТЕГ ва интиьои он дар чист?
  10. Оиди шакли умумии Web саьифа маълумот дода вазифаи тегьои онро фаьмонед?
  11. Коди  ягон Web-саьифаро дар Броузер (IternetExplorer) чц тавр айён намуда ба он шинос шудан мумкин аст?

VII. Супориш:

1.     Азхудкунии тег -ьои дар дарс  ом=хташуда.
2.     Жустуж=и адабиётьо иловагц оиди забони HTML.

3.     Ягон Web-саьифаро дар Броузер (IternetExplorer) кушода бо интихоби Вид => Просмотр HTML кода ба кодьои бо забони HTML навишташудаи он шинос шавед. (Нигаред расми 1)

                    Расми 1

Гузариш ба мундарижаи дарси 1                               Гузариш ба мундарижаи дарсьо